Godziny nadliczbowe średniotygodniowe – stanowisko resortu pracy z 3 lutego 2021 r.

Praca w niedzielę albo święto, za którą pracownik nie otrzymał innego dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego

Pytanie do ministerstwa: Czy praca w niedzielę albo święto, za którą pracownik nie otrzymał innego dnia wolnego do końca okresu rozliczeniowego jest pracą nadliczbową średniotygodniową (chociaż wynagrodzenie wraz z dodatkiem jest płacone na podstawie art. 151¹¹ Kodeksu pracy), a tym samym czy wchodzi do opisanych w Kodeksie pracy limitów godzin nadliczbowych? Czy też art. 151¹¹ Kodeksu pracy tworzy swoistą regulację rekompensaty pracy w niedziele i święto, do której przepisy o pracy w godzinach nadliczbowych średniotygodniowych (podobnie jak dodatek z tego tytułu) nie mają zastosowania?

Stanowisko resortu pracy: Jeżeli pracownikowi za pracę w niedzielę lub święto nie został udzielony inny dzień wolny do końca okresu rozliczeniowego – co może nastąpić tylko wyjątkowo – to przysługuje mu dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia, za każdą godzinę pracy w niedzielę.

Ponadto, jeżeli nieudzielenie dnia wolnego za pracę w niedzielę spowoduje przekroczenie przeciętnej (40-godzinnej) tygodniowej normy czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym, to taka praca będzie stanowić pracę nadliczbową z wynikającymi z tego faktu konsekwencjami. Z tego tytułu zatem – niezależnie od 100% dodatku, o którym mowa w art. 151¹¹ § 2 kp – pracownikowi będzie przysługiwał również dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia, a praca ta będzie wliczana do limitu godzin nadliczbowych spowodowanych szczególnymi potrzebami pracodawcy.

Powyższe przepisy stanowią bowiem dwa, niezależne od siebie tytuły do otrzymania dodatku do wynagrodzenia i w razie ich zbiegu pracownik ma otrzymać wynagrodzenie na podstawie obu tych tytułów. Na podstawie art. 151¹ kp za pracę nadliczbową oraz na podstawie art. 151¹¹ § 2 za pracę, która nie jest pracą nadliczbową, lecz za którą przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości określonej w art. 151¹ § 1 pkt 1 kp, tj. w takiej samej jak dodatek za pracę nadliczbową.

Trzeba zwrócić uwagę, iż przepis art. 151¹¹ § 2 kp nie zobowiązuje do wypłaty dodatku za godziny nadliczbowe. Nie stanowi on bowiem, że pracownikowi któremu nie udzielono dnia wolnego za pracę w niedzielę lub święto przysługuje dodatek z przepisu art. 151¹  § 1 pkt 1 kp, czy też na podstawie tego przepisu lecz jedynie, że przysługuje mu dodatek w wysokości określonej w tym przepisie. Tym samym przepis art. 151¹¹ § 2 kp nie może stanowić podstawy wypłaty pracownikowi dodatku za pracę nadliczbową w związku z przekroczeniem średniotygodniowej normy czasu pracy.

Jednocześnie pracownikowi, który wykonywał pracę w niedzielę, zawsze przysługuje również normalne wynagrodzenie za pracę wykonaną.

Pytanie do ministerstwa: Czy do limitu godzin nadliczbowych średniotygodniowych przewidzianego w art. 131 Kodeksu pracy wchodzą godziny nadliczbowe spowodowane akcją ratunkową i awarią, czy tylko polecone z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy?  

Stanowisko resortu pracy: Pytanie dotyczy art. 131(1) kp, zgodnie z którym tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym). Przepis ten wskazuje ograniczenie średniotygodniowego czasu pracy pracownika, obejmującego zarówno godziny pracy wynikające z jego rozkładu czasu pracy, jak i wszystkie godziny nadliczbowe wynikające z przekroczenia dobowej, a także średniotygodniowej normy czasu pracy.

Wspomniane ograniczenie do 48 godzin dotyczy zatem zarówno godzin nadliczbowych powstałych wskutek pracy spowodowanej szczególnymi potrzebami pracodawcy, jak i koniecznością prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

Redakcja pisma