Od 5 sierpnia 2023 r. obowiązują nowe kody tytułów do ubezpieczenia

Jakub Pioterek

Autor: Jakub Pioterek

Dodano: 7 września 2023
  • Drukuj
  • A-AA+

Od 5 sierpnia 2023 r. należy stosować nowe kody tytułów do ubezpieczenia oraz nowe kody świadczenia/przerwy wykorzystywane przy wypełnianiu dokumentów składanych do ZUS. Sprawdź szczegóły.

Nowela rozporządzenia w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego wprowadza dwa nowe kody tytułu ubezpieczenia oraz nowe kody świadczenia/przerwy wykorzystywane przy wypełnianiu dokumentów składanych do ZUS.

Zmiany w kodach tytułów do ubezpieczeń

Na mocy rozporządzenia zmieniającego wprowadzone zostały dwa nowy kody tytułów ubezpieczeń, które należy wykorzystywać przy przekazywaniu dokumentów zgłoszeniowych do ZUS. Ponadto zmieniono nazwy niektórych kodów. Zmiany dotyczą załącznika nr 25 do przedmiotowego rozporządzenia w części I „Kod tytułu ubezpieczenia.

Załącznik nr 25 do rozporządzenia w części I „Kod tytułu ubezpieczenia”

Nowe kody

  

Zmiany w opisie kodów
    • 11 10 – żołnierz niezawodowy w służbie czynnej oraz żołnierz odbywający zawodową służbę wojskową w trakcie kształcenia,
    • 18 11 – student lub doktorant, którego nie dotyczy obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne, z wyłączeniem osób, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 3a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
    • 18 12 – doktorant, podlegający z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu, którego nie dotyczy obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne,
    • 21 10 – dziecko, uczeń, absolwent odbywający w Rzeczypospolitej Polskiej obowiązkowy staż oraz osoba odbywająca kurs języka polskiego lub kurs przygotowawczy do podjęcia nauki w języku polskim, niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, z wyłączeniem osób, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 3a ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
    • 22 10 – kombatant lub osoba represjonowana albo działacz opozycji antykomunistycznej lub osoba represjonowana z powodów politycznych, którego nie dotyczy obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne,
    • 25 10 – emeryt lub rencista zamieszkały w Rzeczypospolitej Polskiej, którego nie dotyczy obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
    • 25 11 – emeryt lub rencista zamieszkały w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej, państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, którego nie dotyczy obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,

Nowo wprowadzony kod (09 42) ma związek z tym, że obecnie nie było kodu pozwalającego na identyfikację grupy osób niepobierających zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego, obowiązywały jedynie tj. 09 40 i 09 41, które dotyczyły wyłącznie osób pobierających zasiłek/świadczenie przedemerytalne. Dla Narodowego Funduszu Zdrowia identyfikacja tej grupy jest niezbędna w celu ustalenia osób, za które nie będzie wpływała składka na ubezpieczenie zdrowotne.

W praktyce ten kod tytułu ubezpieczenia nie będzie dotyczył przedsiębiorców. Będzie się nim posługiwać Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Drugi z wprowadzonych kodów (18 23) ma związek z wprowadzeniem w art. 3 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 2561 ze zm.) nowego przepisu (ust. 3a), gdzie ww. osoby są ubezpieczonymi obowiązkowo przez uczelnie.

W praktyce ten kod tytułu ubezpieczenia nie będzie dotyczył również przedsiębiorców, albowiem posługiwać się nim będą głównie płatnicy składek będący uczelniami.

Przykład

Uniwersytet w Gdańsku przyjął w poczet swoich studentów od 01.10.2023 r. osobę, cudzoziemca z Kazachstanu. Osoba ta została uznana za osobę pochodzenia polskiego w rozumieniu przepisów o repatriacji, nie jest emerytem ani rencistą. W związku z powyższym uczelnia zobowiązana jest dokonać zgłoszenia takiej osoby do ubezpieczenia zdrowotnego, na formularzu ZUS ZZA, poprzez wykazanie takiej osoby z kodem tytułu ubezpieczenia 09 42 00 i z datą powstania obowiązku ubezpieczeń od 01.10.2023 r.

Nowy kod przerwy w opłacaniu składek oraz nowe kody świadczenia/przerwy

Na mocy rozporządzenia wprowadzony został kod przerwy w opłacaniu składek oraz nowe kody świadczeń/przerwy, które należy wykorzystywać imiennych raportach ZUS RSA. Wprowadzane zostały więc zmiany w załączniku nr 25 do przedmiotowego rozporządzenia w części XI „Kod świadczenia/przerwy”.

Załącznik nr 25 do rozporządzenia w części XI „Kod świadczenia/przerwy”.

w dziale 1 Przerwa w opłacaniu składek dodano nowy kod
  • 131 – urlop opiekuńczy w rozumieniu art. 173(1) KP

w dziale 3 Rodzaj świadczenia i przerwy dodano nowe kody
  • 338 – zasiłek macierzyński z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego, przysługującego w wymiarze do 9 tygodni na podstawie art. 182(1a) § 4 albo art. 183 § 5 kp,
  • 339 – wyrównanie zasiłku macierzyńskiego z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad dzieckiem posiadającym zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 4 listopada 2016 roku o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”,
  • 340 – wyrównanie zasiłku macierzyńskiego z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu rodzicielskiego przysługującego w wymiarze do 9 tygodni na podstawie art. 1821a § 4 albo art. 183 § 5 kp.
 

Dodanie kodu przerwy w opłacaniu składek (131) ma związek z nowelizacją Kodeksu pracy wdrażającej unijną dyrektywę work-life balance, która wprowadziła 5-dniowy, bezpłatny urlop opiekuńczy.

Do celów zasiłkowych urlop opiekuńczy traktowany jest podobnie jak urlop bezpłatny, dlatego jeśli niezdolność do pracy przypada w czasie urlopu opiekuńczego, to prawo do zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłku opiekuńczego nie przysługuje. Oznacza to, że przy ustalaniu prawa do ww. świadczenia płatnicy zasiłków, tj. płatnicy składek i ZUS będą zobowiązani do ustalenia czy niezdolność do pracy przypadała na czas urlopu opiekuńczego. W tym celu pomocne ma być używanie przez przedsiębiorców nowego kodu przerwy w opłacaniu składek.

Przykład

Pan Marian zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę w spółce „MIRA”. W dniach od 17 do 18 sierpnia 2023 r. złożył w kadrach wniosek o urlop opiekuńczy na podstawie art. 173(1) KP – 22 dni bezpłatnego urlopu opiekuńczego. Pracodawca udzielił pracownikowi takiego urlopu. W imiennym raporcie ZUS RSA składanym we wrześniu 2023 r. za sierpień 2023 r. w bloku IIIB pracodawca wykazał za Pana Mariana:

  • kod tytułu ubezpieczenia: 01 10 00,
  • kod świadczenia przerwy: 131,
  • okres: 17.08.2023 – 18.08.2023,
  • liczba dni zasiłkowych/liczba wypłat: 2,
  • kwota: pola tego się nie wypełnia.

W związku z wspomnianą już powyżej nowelizacją Kodeksu pracy dotyczącymi zwiększenia wymiaru urlopu rodzicielskiego oraz zasad jego udzielania wprowadzono nowe kody identyfikujące rodzaj świadczenia i przerwy. Za okres wydłużonych urlopów przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego. Nowe kody zostały wprowadzone, aby umożliwić ZUS zwiększenie kontroli oraz weryfikacją poprawności ustalonego prawa do zasiłków. Pomoże o również w razie przejęcia wypłaty zasiłków od płatników składek. ZUS będzie bowiem w posiadaniu informacji o okresie wypłaconych zasiłków macierzyńskich.

Przykład

Pan Andrzej zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę w firmie Pani Wiolett. W związku z urodzeniem dziecka złożył u pracodawcy wniosek o 9 tygodni urlopu rodzicielskiego w okresie od 1 sierpnia 2023 r. do 2 października 2023 (pozostałą część wykorzysta matka). Pani Wioletta udzieliła Panu Andrzejowi urlopu i naliczyła zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego w wysokości w wysokości 70% podstawy wymiaru, miesięcznie jest to kwota 3.020,15 zł.

W imiennym raporcie ZUS RSA składanym we wrześniu 2023 r. za sierpień 2023 r. w bloku IIIB pracodawca wykazał za Pana Mariana:

  • kod tytułu ubezpieczenia: 01 10 00,

 kod świadczenia/przerwy: 338,

  • okres: 01.08.2023 – 31.08.2023,
  • liczba dni zasiłkowych/liczba wypłat: 31,
  • kwota: 3.020,15 zł.

Pani Wioletta analogicznie postępuje w pozostałych miesiącach.

Przykład

Pani Marzena zatrudniona na podstawie umowy o pracę w spółce „WITAS” złożyła wniosek o urlop rodzicielski w wymiarze 65 tygodni, począwszy od 15 sierpnia 2023 r. Dziecko pani Marzeny posiada zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 4 listopada 2016 roku o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”. Pracodawca udzielił urlop rodzicielski ubezpieczonej i rozpoczął wypłatę zasiłku macierzyńskiego. Miesięczny zasiłek macierzyński wynosi 5.100 zł.

W imiennym raporcie ZUS RSA składanym we wrześniu 2023 r. za sierpień 2023 r. w bloku IIIB pracodawca wykazał za Panią Marzenę:

•           kod tytułu ubezpieczenia: 01 10 00,

•           kod świadczenia/przerwy: 337,

•           okres: 15.08.2023 – 31.08.2023,

•           liczba dni zasiłkowych/liczba wypłat: 17,

•           kwota: 2.890 zł.

Pani Wioletta analogicznie postępuje w pozostałych miesiącach.

Jednocześnie nowelizacja określa przepisy przejściowe, zgodnie z którymi w przypadku przekazywania dokumentów dotyczących okresów przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się kody tytułu ubezpieczenia i kody świadczenia/przerwy obowiązujące w okresach, za które dokumenty te zostały przekazane.

Podstawa prawna: 
  • Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 3 lipca 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika składek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, oświadczeń o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzieło oraz innych dokumentów (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 1388).
Autor: Jakub Pioterek
Jakub Pioterek

Autor: Jakub Pioterek

Absolwent Wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Specjalista w zakresie zagadnień związanych z ubezpieczeniami społecznymi.Od kilku lat związany z administracją publiczną.

Aktualny numer Pokaż listę wydań »

Numer 282 Październik, Listopad 2024 r.

Numer 282 Październik, Listopad 2024 r.
Dostępny w wersji elektronicznej
Czytaj online

Opinie czytelników