Szymon L. był specjalistą ds. kontroli obiektów na obszarze 3 województw w spółce G. Powód przewodził trzyosobowemu zespołowi, który poruszał się po terenach kontroli samochodem służbowym. Po zakończeniu zadań grupa kontrolna zjeżdżała do centrali. Stamtąd dopiero pracownicy udawali się do domów. Powód, wyruszając do pracy, dostawał od pracodawcy telefoniczne wskazówki odnośnie do miejsca i sposobu kontroli. Wówczas także pracownicy omawiali szczegółowo plan czynności w danym dniu. Pracodawca za chwilę rozpoczęcia pracy przyjął bezpośrednie przystąpienie do kontroli obiektu w danej miejscowości.
Pracownikowi mobilnemu wlicza się do czasu pracy także przejazdy
Czasem pracy pracownika wykonującego obowiązki pracownicze na określonym obszarze, do czego konieczne jest stałe przemieszczanie się, jest także czas poświęcony na niezbędne przejazdy. Wyrok SN z 24 lutego 2021 r. (sygn. akt III PSKP 4/21).
Czas pracy pracownika mobilnego – stan faktyczny
Jako godzinę zakończenia pracy także traktował chwilę zakończenia kontroli w danym miejscu. Nie zaliczał natomiast do czasu pracy czasu przejazdów między kontrolowanymi obiektami, a także czasu dojazdu na pierwszą kontrolę z miejsca zamieszkania i powrotu po pracy do miejsca zamieszkania. W taki sposób czas pracy powoda ewidencjonowany był w poleceniach wyjazdów. Powoda obowiązywał system równoważnego czasu pracy (12-godzinna norma dobowa). Pracownik nie zgodził się z ww. sposobem ustalania jego czasu pracy i wystąpił o zapłatę za godziny nadliczbowe.
Czas pracy pracownika mobilnego – uzasadnienie SN
Czas poświęcony przez pracownika wykonującego obowiązki na określonym obszarze na niezbędne przejazdy, do czego konieczne jest stałe przemieszczanie się, jest także czasem pracy. W czasie tych przejazdów pracownik pozostaje bowiem w dyspozycji pracodawcy, a świadczenie pracy (wykonywanie obowiązków pracowniczych) polega na samym przemieszczaniu się, bez którego nie byłoby możliwe wykonanie podstawowych zadań pracowniczych.
Z tego punktu widzenia jest więc obojętne, jakim środkiem transportu pracownik się przemieszcza (własnym, dostarczonym przez pracodawcę czy publicznym), jak również czym się zajmuje w czasie przejazdu (prowadzi samochód, świadczy pracę możliwą do wykonania w czasie przejazdu czy też odpoczywa). Dlatego też Sąd Najwyższy nie zgodził się ze stanowiskiem pracodawcy jakoby w sprawie naruszono art. 128 § 1 kp, bo powód już z chwilą wejścia do samochodu, którym dojeżdżał do miejsca wykonywanej pracy, związanej z ciągłym przemieszczaniem się między różnymi miastami, pozostawał w dyspozycji pracodawcy. Okres takiej mobilnej pracy kończył się z chwilą powrotu do domu.
Sąd Najwyższy odniósł się też do sposobu naliczenia odsetek za opóźnienie w zapłacie za nadgodziny. Wskazał, że pracodawca jest zobowiązany do wypłaty wynagrodzenia za pracę w konkretnym i stałym terminie wypłaty pensji. Stosownie do art. 85 kp pracodawca ma obowiązek wypłacać wynagrodzenie za pracę co najmniej raz w miesiącu z dołu, nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych powinno być wypłacone w tym samym dniu co pozostałe składniki wynagrodzenia. Dlatego też powinny być zasądzone na rzecz powoda odsetki za opóźnienie (art. 481 Kodeksu cywilnego w związku z art. 300 kp) od kwot składających się na wypłaty za dany miesiąc (wypłacone do 10. dnia każdego następnego miesiąca). Odsetki za opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych nalicza się odrębnie dla każdej kwoty należnej do wypłaty za dany miesiąc oraz od dnia jej wymagalności, a nie łącznie od daty wymagalności pierwszej zaległości.
Konsekwencje wyroku dla pracodawcy Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 § 1 kp). Sytuacja, w której pracownik podróżuje w ramach wykonywania umówionej pracy na określonym obszarze geograficznym, nie stanowi podróży służbowej w rozumieniu art. 775 § 1 kp. Czasem pracy pracownika wykonującego obowiązki pracownicze na określonym obszarze, do czego konieczne jest stałe przemieszczanie się, jest nie tylko sam okres wykonywania konkretnego zadania (np. jak w opisanym przypadku – przeprowadzenia kontroli), ale również czas poświęcony na niezbędne przejazdy.