Nowelizująca ustawa z 9 marca 2022 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw, którą Prezydent podpisał w dniu 5 kwietnia 2022 roku, wchodzi w życie 20 kwietnia 2022 r.
Sprawdź 2 ważne zmiany w emeryturach pomostowych od 20 kwietnia 2022 r.
Zmiany umożliwiają ustalenie pracownikom przez organ rentowy prawa do emerytury pomostowej bez wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę. Ponadto pracownik będzie mógł złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy, jeśli nie zgadza się z decyzją pracodawcy co do wykazu wykonywania prac w szczególnych warunkach. Dowiedz się, jak powinien postąpić pracodawca, gdy ma wątpliwości, czy dany rodzaj pracy może być uznany za pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Sprawdź, co powinien zrobić pracownik, jeśli nie jest pewien, czy spełnia wszystkie przesłanki do przyznania emerytury pomostowej.
Ustalenie prawa do emerytury pomostowej bez rozwiązania stosunku pracy
Dotychczasowe przepisy stanowią, że na wniosek pracownika ZUS nie wydaje decyzji o przyznaniu lub odmowie prawa do emerytury pomostowej, dopóki nie rozwiąże on stosunku pracy.
Zdarzały się więc, sytuacje, że pracownik rozwiązywał umowę o pracę w przekonaniu, że będzie mu przysługiwało prawo do emerytury pomostowej, a otrzymywał z ZUS decyzję odmowną (np. pracownikowi nie potwierdzono okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze) i tracił wszelkie źródła dochodu.
Dzięki wprowadzonym zmianom ZUS wyda pracownikowi decyzję przyznającą lub odmawiającą prawa do emerytury pomostowej, jeśli ten złoży wniosek nawet w trakcie zatrudnienia. Gdy organ rentowy przyzna prawo do emerytury, nie będzie jej wypłacał. Prawo do emerytury pomostowej przysługujące takiej osobie bowiem ulegnie zawieszeniu i dopiero po rozwiązaniu stosunku pracy pracownik będzie mógł „uruchomić” jej wypłatę.
Jeśli pracownik ma wątpliwości, czy spełni wszystkie przesłanki do przyznania emerytury pomostowej, powinien po prostu złożyć wniosek o jej przyznanie, nie rozwiązując stosunku pracy. W odpowiedzi otrzyma decyzję o odmowie przyznania prawa lub o prawie do emerytury oraz jej wysokość. Wówczas będzie mógł zadecydować, czy rozwiąże umowę o pracę czy dalej będzie pracował.
Pan Jan zatrudniony na podstawie umowy o pracę w odlewni żeliwa, wykonuje pracę w szczególnych warunkach. W dniu 10 kwietnia 2022 r. według jego wyliczeń spełnił wszystkie warunki uprawniające go do przyznania prawa do emerytury pomostowej. Nie rozwiązując stosunku pracy pan Jan może złożyć wniosek o emeryturę pomostowa. ZUS ustali mu bowiem prawo do tej emerytury i wyliczy jej wysokość. Jednak wypłata emerytury będzie „zawieszona” do momentu dostarczenia świadectwa pracy przez pana Jana. W stanie prawnym przed nowelizacją do momentu rozwiązania stosunku pracy ZUS nie ustaliłby mu prawa i wysokości emerytury pomostowej. Pan Jan do końca nie wiedziałby, czy ta emerytura mu będzie przysługiwała czy też nie.
Emerytury pomostowe – pracownik może złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy
Ustawa o emeryturach pomostowych nakłada na pracodawcę zatrudniającego osoby wykonujące pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze obowiązek prowadzenia wykazu stanowisk pracy, na których są wykonywane takie prace. Pracodawca obowiązany jest również do prowadzenia ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za pracowników, za których jest przewidziany obowiązek opłacania składek na FEP.
W dotychczasowych przepisach ustawy pracownik mógł złożyć skargę do PIP w przypadku niewpisania go przez pracodawcę do ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. W wyniku nowelizacji ustawy pracownik będzie mógł złożyć również skargę w przypadku nieumieszczenia stanowiska pracy, na którym pracownik wykonuje pracę u płatnika składek w wykazie stanowisk pracy. Pracodawca został również obowiązany powiadomić zatrudnionych pracowników o treści wykazu.
Pani Marta zatrudniona na podstawie umowy o pracę wykonuje pracę jako opiekunka w domu pomocy społecznej, gdzie są również przyjmowane osoby chore psychicznie. Pracodawca jednak nie wpisał jej stanowiska jako osoby wykonującą pracę o szczególnym charakterze, ponieważ uznał, że ta osoba nie pracuje z takimi osobami. Pani Marta zdecydowała więc złożyć skargę do PIP.
O wszczęciu oraz wynikach przeprowadzenia kontroli PIP zawiadamia ZUS. Jeśli pracownik złożył wniosek o emeryturę pomostową, a trwa postępowanie, które dotyczy tego pracownika, to organ rentowy zawiesza postępowanie w sprawie przyznania prawa do emerytury pomostowej. Jeżeli postępowanie wszczęte przez PIP zostanie zakończone (zostanie wydana decyzja prawomocna lub orzeczenie kończące postępowanie), organ rentowy wznawia lub podejmuje postępowanie w sprawie przyznania emerytury pomostowej.
Aby uniknąć komplikacji, pracodawca w przypadku wątpliwości, czy dany rodzaj pracy może być uznany za pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o rozstrzygnięcie może zwrócić się do Państwowej Inspekcji Pracy. Od decyzji inspektora pracy przysługuje odwołanie do okręgowego inspektora pracy. Jego decyzja może być skontrolowana na drodze sądowego postępowania administracyjnego.
Emerytury pomostowe – decyzja Państwowej Inspekcji Pracy
W myśl znowelizowanych przepisów organ Państwowej Inspekcji Pracy może nakazać pracodawcy:
- umieszczenie stanowiska pracy, na którym są wykonywane prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w wykazie stanowisk pracy,
- wykreślenia tego stanowiska pracy z wykazu oraz sporządzenia korekty wpisu dokonanego w tym wykazie lub umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
- wykreślenia tego stanowiska pracy z ewidencji oraz sporządzenia korekty wpisu dokonanego w tej ewidencji.
Pan Jan złożył skargę do PIP. Pracodawca nie wpisał bowiem wykonywanego przez niego stanowiska do wykazu stanowisk pracy w szczególnych warunkach. PIP przeprowadziła postępowanie, w wyniku którego nakazała wpisać stanowisko pana Jana do wykazu stanowisk pracy w szczególnych warunkach oraz do ewidencji pracowników wykonujących taką pracę. W konsekwencji pracodawca będzie obowiązany za tego pracownika opłacać składki na FEP oraz do 31 marca wypełnić i złożyć w ZUS formularz ZUS ZSWA.
Podstawa prawna:
- Ustawa z 9 marca 2022 r. o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 755).
Słowa kluczowe:
zmiany w emeryturach pomostowychPodobne artykuły
Zobacz również
Aktualny numer Pokaż listę wydań »
Numer 282 Październik, Listopad 2024 r.
Dostępny w wersji elektronicznej
Redaktor Portalu
Zapisz się na newsletter
