Tytuł do ubezpieczeń społecznych – pracownik czy osoba współpracująca

Przedsiębiorca prowadzi aptekę. Ma zamiar zatrudnić na podstawie umowy o pracę informatyka, który jest mężem jednej ze wspólniczek spółki jawnej. Pracownik ten będzie odpowiedzialny za opiekę nad sprawnym działaniem systemów operacyjnych, systemu sprzedażowego oraz będzie odpowiedzialny za prawidłowe funkcjonowanie sprzętu komputerowego. Pracownik zostanie zgłoszony na druku ZUS ZUA z kodem 01 10 00. Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne pracownika będą jego przychody z umowy o pracę w rozumieniu przepisów o PIT. Pracodawcą dla pracownika będzie spółka.

Przedsiębiorca zadał pytanie, czy zgłoszenie do ZUS męża wspólniczki jako pracownika będzie poprawne. Nie przedstawił jednak wprost własnego stanowiska w tej sprawie.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polski są pracownikami. Natomiast, stosownie do art. 8 ust. 11 ustawy, za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz zleceniobiorcami, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia.

Oznacza to, że jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących to do celów ubezpieczeń społecznych, zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy, traktowany jest jako osoba współpracująca. Wskazanej zasady nie stosujemy jednak, jeżeli umowa o pracę została zawarta ze spółką, nie zaś z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność. Dla ustalenia tytułu do ubezpieczeń społecznych nie ma znaczenia fakt, iż zatrudniona w spółce osoba pozostaje w związku małżeńskim z wspólnikiem spółki i prowadzi z nim gospodarstwo domowe.

Skoro wspólnik nie prowadzi działalności we własnym imieniu, to równocześnie nie można uznać, że członek rodziny współpracuje z nim przy prowadzeniu tej działalności. W konsekwencji, mąż wspólnika spółki jawnej nie będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym jako osoba współpracująca. Jak bowiem wykazano wyżej, wspólnik choć został objęty ubezpieczeniem społecznym, faktycznie nie prowadzi działalności, przy której możliwa byłaby współpraca w rozumieniu art. 8 ust. 11 ustawy systemowej. Zatem, skoro pracodawcą dla ww. osoby jest spółka, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe należy ustalić jak za pracownika, zgodnie z art. 18 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy.

ZUS uznał za prawidłowe stanowisko/działanie przedsiębiorcy w sprawie ustalenia tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym – zgłoszenie do ZUS zatrudnianej osoby jako pracownika.