Wydłużenie okresu wypowiedzenia nie zwiększa automatycznie odszkodowania za wadliwe rozwiązanie umowy

Iwona B. jako pracownica zatrudniona w spółce I. od 11 czerwca 2012 r. do 29 maja 2014 r. pobierała miesięczne wynagrodzenie w wysokości 10.100 zł. Porozumieniem z 1 stycznia 2014 r. strony zmieniły dotychczasowe warunki zatrudnienia, uzgadniając, że okres wypowiedzenia umowy o pracę – w razie wypowiedzenia jej przez pracodawcę – zostanie wydłużony do 3 miesięcy.

Spółka rozwiązała jednak z pracownicą umowę o pracę w trybie określonym w art. 52 § 1 pkt 1 kp, ale w postępowaniu sądowym wszczętym z odwołania pracownicy okazało się, że czynność ta była nieuzasadniona. W związku z tym pracownica domagała się zasądzenia na swoją rzecz od pracodawcy kwoty 30.000 zł (prawie 3-krotność miesięcznej pensji) tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia.

Sąd II instancji uwzględnił roszczenie pracownicy w całości, dlatego też spółka zaskarżyła wyrok sądu okręgowego w części przewyższającej kwotę 10.100 zł (jednomiesięczne wynagrodzenie).

Sąd Najwyższy uwzględnił skargę pracodawcy i przekazał sprawę sadowi okręgowemu do ponownego rozpoznania. Stwierdził bowiem, że dla ustalenia wysokości odszkodowania należnego pracownikowi z tytułu wadliwego rozwiązania umowy o pracę decydujące znaczenie ma ustawowy, a nie umowny okres wypowiedzenia. Co prawda strony mogą – działając na korzyść pracownika – wydłużyć ustawowy okres wypowiedzenia, jednak takie działanie samo w sobie nie oznacza, że równocześnie umówiono się na przyznanie pracownikowi wyższego niż ustawowe (kodeksowe) odszkodowania umownego, które przysługuje w następstwie naruszenia przez pracodawcę przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę.

Umowne wydłużenie okresu wypowiedzenia zasadniczo wywołuje skutek tylko w odniesieniu do wyznaczenia późniejszego niż kodeksowy terminu ustania stosunku pracy. A zatem, mimo umownego wydłużenia okresu wypowiedzenia, podstawą obliczania odszkodowania z tytułu wadliwego rozwiązania umowy pozostaje w dalszym ciągu ustawowy wymiar okresu wypowiedzenia. Aby było inaczej, konieczne jest poczynienie między stronami odpowiednich uzgodnień. Ta kwestia nie została jednak w sposób stanowczy wyjaśniona, w związku z czym zaszła konieczność skierowania sprawy do ponownego rozpoznania w II instancji.

Samo wydłużenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę nie oznacza jeszcze, że strony wyraziły zgodną wolę w kwestii ustalenia odszkodowania z tytułu wadliwego rozwiązania umowy o pracę w wysokości większej, niż przewidziana w Kodeksie pracy.