Zwolnienie lekarskie po 50. roku życia – dokumentacja do ZUS, obowiązki pracodawcy

Jakub Pioterek

Autor: Jakub Pioterek

Dodano: 11 maja 2022

Zasady wypłaty wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego osobom zatrudnionym na podstawie umów o pracę różnią się w zależności od wieku ubezpieczonych. Inne zasady obowiązują osoby, które nie ukończyły 50. roku życia a inne. który ten wiek ukończyły. Sprawdź, jakie są zasady wypłaty świadczeń osób, które otrzymają zwolnienie lekarskie po 50. roku życia. Przekonaj się, w którym momencie i jakie dokumenty składać do ZUS. Poznaj odpowiedzi na najczęstsze pytania dotyczące zwolnienia lekarskiego po 50. roku życia.

Odmienne zasady wypłaty świadczeń dotyczą pracowników (a także osoby wykonujące pracę nakładczą oraz odbywających służbę zastępczą). Przysługuje im bowiem prawo do wynagrodzenia chorobowego. Do wynagrodzenia chorobowego prawa nie mają zleceniobiorcy, osoby zatrudnione na umowę o dzieło czy osoby prowadzące działalność gospodarczą. Posiadają oni prawo do zasiłku chorobowego od 1. dnia niezdolności do pracy.

Wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby pracownika powyżej 50. roku życia

Osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, które ukończyły 50. rok życia przysługuje wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby w danym roku kalendarzowym łącznie do 14 dni. Pozostałym pracownikom przysługuje wynagrodzenie chorobowe w wysokości do 33 dni. Jest to limit, który przysługuje na dany rok kalendarzowy, a więc z początkiem nowego roku się odnawia.

Wypłata wynagrodzenia chorobowego w różnych latach

Pan Jan (55 lat) zatrudniony na podstawie umowy o pracę w grudniu 2021 r. otrzymał wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, łącznie za 14 dni i zasiłek chorobowy za 10 dni. Ponownie zachorował w styczniu 2022 r. Panu Janowi ponownie przysługuje 14 dni wynagrodzenia chorobowego a po ich wykorzystaniu zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego.

14-dniowy okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby przysługuje ubezpieczonemu, który ukończył 50. rok życia, począwszy od następnego roku kalendarzowego po roku, w którym ukończył ten wiek.

Choroba w roku następnym po ukończeniu 50. roku życia

Pani Anna, zatrudniona na podstawie umowy o pracę w maju 2022 r. ukończyła 50. rok życia 28 kwietnia 2022 r.. Następnie zachorowała w dniu 1 maja 2022 r. i otrzymała zwolnienie lekarskie na okres od 1 do 31 maja 2022 r. Jest to jej pierwsza choroba w 2022 r. W związku z tym pracodawca za cały ten okres wypłacił jej wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby, pomimo iż pani Ania ukończyła już 50. rok życia. Pani Anna ponownie zachorowała w dniu 1 marca 2023 r. i otrzymała zwolnienie lekarskie na okres od 1 marca 2023 r. do 15 kwietnia 2023 r. Jest to rok następny po ukończeniu przez ubezpieczoną 50. roku życia. Dlatego też pracodawca wypłaci pracownicy wynagrodzenie chorobowe za okres od 1 do 14 marca 2023 r., za pozostały okres ubezpieczonej przysługuje zasiłek chorobowy.

Wynagrodzenie chorobowe nie przysługuje, jeśli choroba ma związek z wypadkiem przy pracy oraz zwolnienia lekarskiego w trybie opieki. Wówczas od 1. dnia przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego lub zasiłek opiekuńczy.

Zwolnienie lekarskie po 50. roku życia – zasiłek chorobowy od 15. dnia niezdolności do pracy

Zasiłek chorobowy finansowany jest ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i przysługuje pracownikowi, który ukończył 50. rok życia od 15. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym.

W związku z powyższym, pracownikowi, któremu zostało wystawione zwolnienie lekarskie a które obejmuje okres na przełomie 14. i 15. dnia niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym, za część okresu zwolnienia (do 14 dnia) pracodawca wypłaci wynagrodzenie chorobowe a za część zwolnienia zasiłek chorobowy wypłaci ZUS lub pracodawca, w zależności kto jest płatnikiem zasiłków. Tak samo w przypadku innych zwolnień lekarskich wystawianych w roku kalendarzowym, jeśli pracodawca wcześniej już wypłacił 14 dni wynagrodzenia chorobowego.

Kto będzie wypłacał zasiłek chorobowy od 15. dnia niezdolności do pracy, pracodawca czy ZUS zależy od liczby osób zgłaszanych przez płatnika składek do ubezpieczenia chorobowego na dzień 30 listopada roku poprzedniego. Jeśli płatnik w tym okresie zgłaszał więcej niż 20 osób do ubezpieczenia zdrowotnego, to on będzie musiał ustalić prawo i wypłacić zasiłek, jeśli mniej wówczas płatnikiem zasiłków w bieżącym roku będzie ZUS.

Zasiłek chorobowy od 14 dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym

Pan Marcin 60 lat, który jest pracownikiem, w 2022 r., otrzymał już wypłatę wynagrodzenia chorobowego za 12 dni. Następnie zachorował w okresie od 12 do 20 czerwca 2022 r. Za ten okres od 12 do 13 czerwca pracodawca wypłaci wynagrodzenie chorobowe, a od 15. dnia niezdolności do pracy w 2022 r., czyli od 14 czerwca pracownikowi będzie przysługiwał zasiłek chorobowy. W związku z tym, że pracodawca na dzień 30 listopada roku poprzedniego zgłaszał do ubezpieczenia chorobowego 10 osób płatnikiem zasiłków jest ZUS.

Zasiłek chorobowy co do zasady przysługuje w wysokości 80% podstawy wymiaru (chyba że niezdolność do pracy np. przypada w okresie ciąży lub jest skutkiem wypadku przy pracy).

Ważne! Od 1 stycznia 2022 r. za okres pobytu w szpitalu zawsze wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Zerwano więc z zasadą wypłaty zasiłku chorobowego za okres pobytu w szpitalu w wysokości 70% podstawy wymiaru. Pracodawcy już nie muszą się zastanawiać, w jakiej wysokości ubezpieczonemu wypłacić zasiłek chorobowy pomiędzy 15. a 33. dniem niezdolności do pracy co sprawiało nierzadko problemy płatnikom składek.

Zwolnienie lekarskie po 50. roku życia – jakie dokumenty do ZUS

Jeśli w takim przypadku płatnikiem zasiłków jest ZUS, należy do tej instytucji dostarczyć niezbędną dokumentację celem ustalenia prawa i wypłaty zasiłku.

Do organu rentowego nie trzeba dostarczać zwolnień lekarskich. Trafiają one tam bowiem automatycznie za pośrednictwem środków teleinformacyjnych. Wyjątek stanowią zwolnienia lekarskie wystawione w trybie alternatywnym, tj. w formie wydruku z systemu np. w przypadku jego awarii.

Jednak, aby ZUS od 15. dnia niezdolności do pracy wypłacił zasiłek chorobowy. niezbędne będzie wypełnienie i dostarczenie do ZUS przez płatnika składek zaświadczenia ZUS Z-3.

Powyższy formularz składa się jednorazowo w przypadku zwolnień lekarskich wystawianych bez dnia przerwy. Jeśli wystąpi przerwa lub jest zmiana rodzaju pobieranego zasiłku, formularz pracodawca musi dostarczyć ponownie.

Ważne! W przypadku zwolnień wystawianych w ciągłości, tzn. bez dnia przerwy, za każdym kolejnym zwolnieniem należy składać wniosek o wypłatę zasiłku. Organ rentowy z automatu nie wypłaca bowiem świadczeń. Można to zrobić na formularzu ZAS-53 lub wypełniając tylko pierwszą cześć formularza ZUS Z-3.

Ponadto w przypadku zasiłku chorobowego, po ustaniu ubezpieczenia chorobowego pracownik musi dostarczyć do ZUS oświadczenie Z-10.

Zwolnienie lekarskie po 50. roku życia – odpowiedzi na najczęstsze pytania

1.     Jak postępować w przypadku choroby pracownika, który ukończył 50. rok życia na przełomie roku
 

W takim przypadku należy stosować takie same zasady jak w przypadku innych ubezpieczonych. Tzn., jeśli zwolnienie lekarskie zostało wystawione na przełomie roku kalendarzowego, a ubezpieczonemu w dniu 31 grudnia tego roku przysługuje wynagrodzenie chorobowe, to od 1 stycznia otwiera się nowa pula wynagrodzenia chorobowego i ponownie należy wypłacać wynagrodzenie chorobowe aż do wykorzystania 14 dni w przypadku pracowników, którzy ukończyli 50. rok życia. Od 15. dnia będzie przysługiwał zasiłek chorobowy.

2.     Jaka jest wysokość zasiłku chorobowego pomiędzy 15. a 33. dniem niezdolności w szpitalu w przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia
 

Od 2022 roku miesięczny zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku dla wszystkich ubezpieczonych. Do tego czasu miesięczny zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu wynosił 70% podstawy wymiaru zasiłku, a za okres pobytu w szpitalu – od 15. do 33. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym w przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia, 80% podstawy wymiaru zasiłku. Zatem od 2022 roku miesięczny zasiłek chorobowy przysługuje w wysokości 80% podstawy wymiary zasiłku bez względu na to, czy osoba jest hospitalizowana czy przebywa w domu.

3.     Jeśli pracownik ukończy 50. rok życia w dniu 1 stycznia danego roku, to czy w tym roku przysługuje mu już 14 dni wynagrodzenia chorobowego czy dopiero w następnym
 

Takiemu pracownikowi wynagrodzenie chorobowe w wysokości 14 dni przysługiwało będzie dopiero od roku następnego, albowiem zgodnie z przepisami Kodeksu pracy wypłata 14 dni wynagrodzenia chorobowego dotyczy niezdolności pracownika, który ukończył 50. rok życia, dla niezdolności do pracy przypadającej po roku kalendarzowym, w którym pracownik ukończył 50. rok życia

4.     Co w przypadku błędnej wypłaty np. pracodawca pracownikowi, który ukończył 50. rok życia zamiast 14 dni wypłacił 33 dni w roku kalendarzowym wynagrodzenie chorobowe
 

Odpowiadając na to pytanie zakładam, że wynagrodzenie chorobowe zostało wypłacone w prawidłowej wysokości, tj. w takiej samej wysokości w jakiej powinien zostać wypłacony zasiłek.

W opisanej sytuacji dużo będzie zależało kto jest płatnikiem zasiłków. Jeśli płatnikiem zasiłków jest pracodawca wówczas należy przekwalifikować wynagrodzenie chorobowe w zasiłek chorobowy. W tym celu należy sporządzić korekty składki zdrowotnej w imiennym raporcie ZUS RCA, albowiem od wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy potrącane są składki na ubezpieczenie zdrowotne, a od zasiłku chorobowego nie. Następnie należy skorygować imienne raporty ZUS RSA i zmienić kod świadczenia/przerwy z 331 na 313. Na końcu dane z imiennych raportów należy przenieść do deklaracji ZUS DRA, która również wymaga korekty w zakresie rozliczenia zasiłku w ciężar składek na ubezpieczenia społeczne.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku, kiedy płatnikiem zasiłków jest ZUS. Wówczas należy o tym fakcie poinformować organ rentowy sporządzając wniosek o uznanie niesłusznie wypłaconego wynagrodzenia w ciężar składek na ubezpieczenia społeczne. Po uznaniu przez ZUS wypłaty wynagrodzenia w ciężar składek należy sporządzić korekty dokumentów rozliczeniowych, tj. ZUS RCA, ZUS RSA oraz deklaracji ZUS DRA i rozliczyć w ciężar składek kwotę wypłaconego wynagrodzenia chorobowego.

Podstawa prawna: 
  • Art. 92 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. 2020 poz. 1320 ze zm.).
  • Art. 11 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 1133).
Autor: Jakub Pioterek
Jakub Pioterek

Autor: Jakub Pioterek

Absolwent Wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Specjalista w zakresie zagadnień związanych z ubezpieczeniami społecznymi.Od kilku lat związany z administracją publiczną.

Numer 282 Październik, Listopad 2024 r.

Numer 282 Październik, Listopad 2024 r.
Dostępny w wersji elektronicznej