Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji i odprawa dla menadżera a składki ZUS

Członkowie zarządu spółki (zarządzający) świadczą swoje usługi na podstawie umowy o świadczenie usług zarządzania (kontraktu menadżerskiego), do których stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia. Do kontraktów menadżerskich obowiązujących u przedsiębiorcy stosuje się także ustawę z 9 czerwca 2016r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1907).

W kontraktach menadżerskich został ustanowiony dla byłych członków zarządu spółki 6-miesięczny zakaz konkurencji po ustaniu pełnienia przez nich funkcji członka zarządu. mają oni także prawo do odprawy z tytułu zawartej umowy o świadczenie usług zarządzania. Z tytułu przestrzegania zakazu konkurencji zarządzającemu przysługuje odszkodowanie w łącznej wysokości 3-krotności miesięcznego wynagrodzenia stałego, wypłacane w 6-miesięcznych, równych ratach, do 10. dnia następnego miesiąca.

W ocenie przedsiębiorcy wartość odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu pełnienia funkcji w zarządzie, a także odprawy, wypłaconych zgodnie z przepisami ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Pozwala na to § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych  zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 1949).

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączone są odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy. W myśl przepisów wskazanej powyżej ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, z członkiem organu zarządzającego spółka zawiera umowę o świadczenie usług zarządzania na czas pełnienia funkcji.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 tej ustawy, w sprawach dotyczących zakazu konkurencji, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu pracy. Przy czym odszkodowanie za każdy miesiąc nie może być wyższe niż 100% wynagrodzenia miesięcznego podstawowego otrzymanego przez członka organu zarządzającego przed ustaniem pełnienia funkcji.

W związku z powyższym wartość odszkodowania wypłaconego z tytułu zawartej umowy o zakazie konkurencji osobie zatrudnionej na podstawie umowy o świadczenie usług zarządzania, zgodnie z zapisami ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Jednocześnie wartość  odszkodowania podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne. Pozwala na to art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

ZUS odniósł się również do kwestii dotyczącej odprawy pieniężnej, którą przedsiębiorca wypłaci zarządzającemu z tytułu rozwiązania umowy o świadczenie usług zarządzania. ZUS wskazał, że stosownie do § 2 ust. 1 pkt 3 wskazanego rozporządzenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią m.in. odprawy z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy. Na podstawie tego przepisu mogą być wyłączone z oskładkowania również odprawy wypłacone zleceniobiorcom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania umowy zlecenia (umowy o świadczenie usług), jeśli wypłata ta ma bezspornie taki charakter.

Pomimo tego ZUS nie uznał za prawidłowe stanowiska przedsiębiorcy w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne kwoty odprawy wypłaconej zarządzającemu. Przyczyną była błędna argumentacja przedsiębiorcy, iż w przedmiotowym zakresie zastosowanie znajdzie § 2 ust. 1 pkt 4 (a nie § 2 ust. 1 pkt 3) rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

ZUS uznał za prawidłowe stanowisko przedsiębiorcy dotyczące odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji. Z kolei za nieprawidłowe ZUS uznał stanowisko dotyczące odprawy pieniężnej (ze względu na błędne przywołanie przez przedsiębiorcę podstawy prawnej).