Sprawdź planowane zmiany w zasiłkach macierzyńskich

Urlop rodzicielski zostanie oddzielony od urlopu macierzyńskiego. Prawo do tego urlopu, a także urlopu na warunkach urlopu rodzicielskiego przysługuje rodzicom dziecka. Aktualnie urlop rodzicielski musi być wykorzystywany bezpośrednio po urlopie macierzyńskim.

Po wejściu w życie nowelizacji ulegnie to zmianie. Osoba uprawniona z urlopu rodzicielskiego będzie można z niego skorzystać w dowolnym czasie do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. Oczywiście należy się spodziewać, że tak jak dotychczas urlop ten będzie wykorzystywany bezpośrednio na macierzyńskim i z urlopu tego będzie korzystała matka dziecka. Obecnie urlop rodzicielski przysługuje obojgu rodzicom i sami rodzice decydują, jak z tego urlopu będą korzystali. Najczęściej cały urlop wykorzystuje matka, a ojciec dziecka z żadnej części urlopu nie korzysta. Rodzicie mogą się też tym urlopem dzielić. Nie ma też przeszkód, aby z całego urlopu korzystał ojciec.

Nowelizacja przewiduje wydłużenie urlopu rodzicielskiego. Pracownik – rodzic dziecka będzie miał prawo do urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad dzieckiem w wymiarze do:

• 41 tygodni – w przypadku urodzenia 1 dziecka przy jednym porodzie,
• 43 tygodni – w przypadku porodu mnogiego,
• 38 tygodni – w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie, które w trakcie urlopu macierzyńskiego ukończyło 7 albo 10 lat, gdy jest odroczony obowiązek szkolny.

Okres urlopu ulega więc wydłużeniu o 9 tygodni. Każdemu z pracowników – rodziców dziecka będzie przysługiwało wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego Prawa tego nie będzie można przenieść na drugiego z rodziców dziecka. Oznacza to, że gdy matka wykorzysta 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego, to 9 tygodni będzie mógł wykorzystać ojciec dziecka. Gdy ojciec dziecka z tego urlopu nie skorzysta, ten urlop przepada. Z tej części urlopu nie będzie mogła skorzystać matka dziecka. Ta część urlopu będzie nieprzenaszalna.

Po zmianie przepisów urlop rodzicielski będzie wykorzystywany jednorazowo, nie więcej niż w 5 częściach. W ustawie nie określono, jak długie mają być te części. Będzie więc to uzależnione od decyzji samych ubezpieczonych.

Z urlopu rodzicielskiego rodzice skorzystają nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia. Czyli po zmianach rodzice będą mogli korzystać z tego urlopu w dowolnym terminie. 

Po zmianie przepisów w przypadku urlopu rodzicielskiego:

• brak będzie warunku przypadania urlopu rodzicielskiego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim,
• rodzice będą mogli się dzielić urlopem rodzicielskim,
• 9 tygodni będzie nieprzenoszalne,
• nie będzie obowiązywała zasada 8-tygodniowych części urlopu rodzicielskiego i jego wielokrotności,
• urlop będzie udzielany jednorazowo albo nie więcej niż w 5 częściach.

Sami rodzice będą decydowali, kiedy z urlopu rodzicielskiego skorzystać.

Miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego po zmianie przepisów będzie wynosił 70% podstawy wymiaru zasiłku.

W przypadku wniosku ubezpieczonej o pełny wymiar urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, złożonego nie później niż 21 dni po porodzie, miesięczny zasiłek macierzyński za cały okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego będzie wynosił 81,5% podstawy wymiaru zasiłku.

Zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w części przysługującej wyłącznie drugiemu rodzicowi (9 tygodni) będzie wynosił 70% podstawy wymiaru.

W przypadku niewykorzystania ani jednego dnia zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w pierwszym roku życia dziecka zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego będzie przysługiwał w wysokości 70% podstawy wymiaru.

Natomiast w przypadku niewykorzystania w pierwszym roku życia dziecka ani jednego dnia zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego w wysokości 81,5% podstawy wymiaru będzie przysługiwało jednorazowe wyrównanie pobranego zasiłku macierzyńskiego do 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Jednorazowe wyrównanie zasiłku macierzyńskiego będzie następowało na wniosek ubezpieczonego.

W sytuacji gdy drugi rodzic będzie korzystał z przysługującego mu urlopu rodzicielskiego w wysokości 9 tygodni (część nieprzenaszalna), wysokość zasiłku będzie wynosiła 70% podstawy wymiaru.

Pracownik – ojciec będzie miał prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do 2 tygodni, nie dłużej jednak niż:

• do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia albo
• do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia.

Pracownik – ojciec, który w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy będzie wychował dziecko do ukończenia przez nie:

• 24. miesiąca życia albo
• 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia i nie upłynęło 24 miesiące od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie tego dziecka

ma prawo do urlopu ojcowskiego na zasadach określonych w dotychczasowych przepisach.

Nowe zasady będą dotyczyły pracowników, których dzieci urodziły się, począwszy od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy. Okres na wykorzystanie urlopu ojcowskiego zostanie więc skrócony do 12 miesięcy, ale nowe regulacje będą dotyczyły ojców, których dzieci urodziły się po wejściu w życie nowelizacji.

Pracownik – rodzic dziecka, który w dniu wejścia w życie nowelizacji będzie korzystał z urlopu rodzicielskiego albo jego części, udzielonego na podstawie art. 179(1) albo art. 1824 (stare przepisy, długi wniosek), będzie miał prawo do skorzystania z tego urlopu w nowym wymiarze, na zasadach określonych w przepisach dotychczasowych. To oznacza: zasady dotychczasowe, ale nowy wymiar urlopu, tj. zwiększony o 9 tygodni dla drugiego rodzica.

Pracownik – rodzic dziecka, który w dniu wejścia w życie ustawy korzysta z urlopu rodzicielskiego udzielonego zgodnie z art. 1821a albo art. 183 § 4 (stare przepisy, odrębny wniosek), będzie miał prawo do skorzystania z tego urlopu w nowym wymiarze, na zasadach określonych w przepisach dotychczasowych. To oznacza: zasady dotychczasowe, ale nowy wymiar urlopu, tj. zwiększony o 9 tygodni dla drugiego rodzica.

Do pracownika – rodzica dziecka, który do dnia wejścia w życie ustawy złożył wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego albo jego części zgodnie z art. 1791 lub art. 1824 (stare przepisy, długi wniosek), ale nie rozpoczął korzystania z tego urlopu w dniu wejścia w życie ustawy, stosuje się przepisy w brzmieniu nadanym nowelizacją (czyli nowe przepisy).

Pracodawca ma zwracać pracownikowi wniosek w celu jego zmiany i ponownego złożenia pracodawcy w terminie 7 dni – termin złożenia wniosku zostaje zachowany.

Jeżeli pracownik nie złoży ponownie tego wniosku, korzysta z urlopu zgodnie z wnioskiem złożonym przed dniem wejścia w życie nowelizacji ustawy.

Taka sama zasada będzie stosowana do pracownika – rodzica dziecka, który do dnia wejścia w życie nowelizacji ustawy złożył wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego albo jego części zgodnie z art. 1821a albo art. 183 § 4 (stare przepisy, odrębny wniosek), ale nie rozpoczął korzystania z tego urlopu w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy.

Do pracownika – rodzica dziecka, który w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy jest uprawniony do urlopu rodzicielskiego, o którym mowa w art. 1821c § 3 (16 tyg. odroczonego rodzicielskiego), ma prawo do skorzystania z tego urlopu w wymiarze określonym w art. 1821a § 1 (nowy wymiar urlopu rodzicielskiego), na zasadach określonych w przepisach dotychczasowych.

Ubezpieczony, który w dniu wejścia w życie nowelizacji będzie pobierał zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego, będzie miał prawo do zasiłku macierzyńskiego w wysokości określonej w nowelizacji. W celu ustalenia nowej wysokości zasiłku ubezpieczony złoży wniosek w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie ustawy. Zasiłek macierzyński w zmienionej wysokości będzie przysługiwał przez okres od dnia wejścia w życie ustawy do końca okresu odpowiadającego okresowi urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego. Jeżeli ubezpieczony nie złoży takiego wniosku, skorzysta z zasiłku macierzyńskiego na zasadach dotychczasowych.

Do ubezpieczonego, który do dnia wejścia w życie nowelizacji złożył wniosek o zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego, ale nie rozpoczął pobierania tego zasiłku w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy po nowelizacji. W celu ustalenia prawa do zasiłku na podstawie nowych przepisów ubezpieczony będzie składał ponownie wniosek o zasiłek w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie ustawy. Jeżeli ubezpieczony nie złoży ponownie wniosku, skorzysta z zasiłku macierzyńskiego zgodnie z wnioskiem złożonym przed dniem wejścia w życie ustawy.