Jak złożyć wniosek o wakacje składkowe i jakie raporty do ZUS przekazać

Niestety nie wszyscy przedsiębiorcy będą mogli skorzystać ze zwolnienia z obowiązku opłacania składek. Taką pomoc otrzymają wyłącznie osoby fizyczne wpisane do CEIDG. Ponadto możliwość skorzystania z wakacji składkowych będzie dotyczyła jednego miesiąca kalendarzowego – wskazanego przez samego zainteresowanego – w każdym roku kalendarzowym.

Nowelizacja ustawy systemowej zakłada następujące warunki, które trzeba spełnić, aby mieć prawo do wakacji składkowych:

• w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku miał zgłoszonych do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego lub ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż dziesięciu ubezpieczonych; 
• w ostatnich dwóch latach kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku nie osiągnął przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej lub w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku osiągnął roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro;
• jako ubezpieczony w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku oraz w okresie od początku roku kalendarzowego złożenia wniosku do dnia złożenia tego wniosku nie wykonywał pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej;
• w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku jako ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. 

Zwolnienie z opłacania składek będzie dotyczyło obowiązkowych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za wskazany przez przedsiębiorcę miesiąc kalendarzowy.

Możliwe będzie również zwolnienie z obowiązku opłacania dobrowolnej składki chorobowej, jeśli ubezpieczony dobrowolnie podlegał temu ubezpieczeniu w miesiącu złożenia wniosku oraz w miesiącu poprzedzającym.

Dodatkowo przedsiębiorca zostanie zwolniony z zapłaty obowiązkowych składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Zwolnieniu z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne podlegała będzie najniższa obowiązująca danego ubezpieczonego podstawa wymiaru składek, jeżeli osoba ta odprowadza składki zgodnie z art. 18 ust. 8 (tzw. ryczałt) albo art. 18a ust. 1 (tzw. preferencyjne składki) ustawy systemowej.

Jeśli więc ubezpieczony zadeklaruje podstawę wymiaru wyższą niż ryczałtowa (w jego przypadku podstawa wymiaru zostanie zredukowana w miesiącu kalendarzowym korzystania z „wakacji składkowych” do wysokości właściwej dla „ryczałtu”.

Natomiast w przypadku osób korzystających z tzw. Małego ZUS Plus zgodnie z art. 18c ustawy systemowej, podstawa wymiaru zostanie ustalona zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 18c ust. 1 i 2 powołanej ustawy nawet jeżeli dana osoba zadeklarowała kwotę wyższą.

Omawiane zwolnienie nie będzie dotyczyło więc składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Aby skutecznie skorzystać z przedmiotowego zwolnienia, płatnik składek powinien złożyć wniosek w miesiącu poprzedzającym miesiąc kalendarzowy, który ma być objęty zwolnieniem.

Taki wniosek będzie musiał zawierać:

Powyższe oświadczenia składane będą pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Przedmiotowy wniosek będzie można złożyć wyłącznie za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład, w formie dokumentu elektronicznego.

O rozstrzygnięciu wniosku ZUS poinformuje płatnika za pośrednictwem platformy PUE, chyba, że wniosek nie zostanie uwzględniony w całości lub części, wtedy wyda decyzję (również przekaże ją za pośrednictwem PUE ZUS), od której będzie możliwość odwołania się do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

Dodatkowo płatnik otrzyma informację drogą mailową lub telefoniczną.

Za miesiąc zwolnienia z obowiązku opłacania składek przedsiębiorca będzie miał również wiele obowiązków. Będzie musiał bowiem przekazać:

• deklaracje rozliczeniową;
• imienny raport miesięczny wypełniony nieco inaczej niż standardowo, albowiem z informacją o składkach finansowanych przez budżet państwa za osobę opłacającą składki za siebie,
• imienny raport miesięczny z informacją o składkach finansowanych przez osobę opłacającą składki za siebie,
• imienny raport miesięczny za innych ubezpieczonych, w przypadku zgłaszania do ubezpieczeń takich osób.

W przypadku niewywiązania się przez ubezpieczonych z tego obowiązku, deklaracje rozliczeniowe oraz imienne raporty miesięczne za przedsiębiorców sporządzi bądź skoryguje ZUS.

Wakacje składkowe nie będą miały wpływu na uprawnienie do zasiłku chorobowego ani na wysokość późniejszych świadczeń emerytalno-rentowych.

Korzystając z wakacji, przedsiębiorca nie będzie musiał zawieszać działalności. Oznacza to, że w danym okresie nadal będzie mógł m.in. uzyskiwać z niej przychody (roczne przychody nie mogą przekroczyć 2 mln euro) czy wystawiać faktury.

Przewiduje się, że ustawa wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 4 miesięcy od dnia ogłoszenia. Termin ten związany jest z koniecznością zapewnienia ZUS odpowiedniego czasu na dostosowanie jego systemu teleinformatycznego do nowych zadań. Biorąc pod uwagę przewidywany harmonogram prac legislacyjnych, umożliwione zostanie skorzystanie przez przedsiębiorców z projektowanego rozwiązania jeszcze w 2024 r.

Źródło: Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 275).