Wyrok SN: różne wynagrodzenie za jednakowe obowiązki to jaskrawa dyskryminacja

Zatrudniony na umowę o pracę elektromonter znalazł się w grupie pracowników, którzy w 2015 r. na mocy art. 23¹ kodeksu pracy przeszli do innego pracodawcy – spółki z o.o. W starym zakładzie pracy byli objęci układem zbiorowym pracy, który nowy pracodawca zgodnie z art. 241⁸ Kodeksu pracy może stosować jeszcze przez rok od dokonania transferu, a potem powinien podjąć działania niwelujące nierówności płacowe między dotychczasowymi a przejętymi osobami. Elektromonter czuł się pokrzywdzony, ponieważ - mimo jednego z najdłuższego doświadczenia wśród kolegów i otrzymywania wysokich premii – wciąż pobierał najniższe wynagrodzenie ok. 3.600 zł, a różnice sięgały nawet 1.500 zł miesięcznie Kilkukrotnie wnioskował do prezesa o usunięcie dyskryminacji płacowych, ale nic nie wskórał.

„Wprawdzie występują różnice w wynagrodzeniach na stanowiskach elektromonterów, ale mieszczą się one w widełkach płacowych przewidzianych dla tego stanowiska w układzie zbiorowym pracy funkcjonującym w spółce, której kondycja finansowa od kilku lat nie jest najlepsza” – brzmiało uzasadnienie odmowy. W pozwie pracownik domagał się ponad 30 tys. zł odszkodowania z tytułu nierównego traktowania w zatrudnieniu. Wygrał zarówno w I, jak i II instancji, a mimo tego zakład pracy złożył skargę kasacyjną.

Mamy tu do czynienia z niewątpliwą dyskryminacją płacową – wyrok SN nie był korzystny dla spółki. „Nakaz równych praw z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków przez pracowników (art. 11² Kodeksu pracy) oraz zakaz dyskryminowania pracowników (art. 11³ Kodeksu pracy), to podstawowe zasady prawa pracy i jako takie powinny być uznawane za podstawowe obowiązki pracodawcy. Zatem pracodawca powinien zapewnić pracownikom równe prawa z tytułu jednakowego wykonywania takich samych obowiązków, a postanowienia umów o pracę naruszające tę zasadę są nieważne” – stwierdził sąd w wyroku z 9 stycznia 2024 r. Pracownik z niemal najdłuższym stażem w zawodzie, doceniany wysokimi premiami, nigdy nie było na niego skarg i do tego najmniejsza płaca w gronie współpracowników wykonujących te same obowiązki służbowe. W dodatku pracodawca nie potrafił wskazać rozsądnych przesłanek takich dysproporcji, w szczególności nie miał nic do zarzucenia podwładnemu.

Podnoszony przez pracodawcę argument, że kwestionowane wynagrodzenie mieści się w widełkach płacowych przewidzianych w układzie, w żaden sposób go nie broni, jeśli nie potrafi wskazać rozsądnych i realnych kryteriów takich dysproporcji w pensjach osób zajmujących identyczne posady. Tłumaczenie się przez kilka lat trudnościami finansowymi firmy i pozostawanie cały czas biernym i głuchym na słuszne postulaty pracowników to tez żadne usprawiedliwienie – zreasumowali sędziowie, oddalając skargę kasacyjną pracodawcy.