Wynagrodzenie chorobowe a zasiłek chorobowy – 10 ważnych różnic dla pracodawcy

Wynagrodzenie chorobowe

Zasiłek chorobowy

1. Jaki podmiot jest uprawniony do wypłaty świadczenia

Prawo do świadczenia ustalane, a następnie wypłacane jest przez pracodawcę.

Prawo do świadczenia ustalane jest i wypłacane jest przez płatnika zasiłków.

Płatnikiem zasiłków jest podmiot (pracodawca lub ZUS) w zależności od liczby osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego na dzień 30 listopada roku poprzedniego.

Prawo do zasiłków ustalają oraz zasiłki te wypłacają płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, swoim ubezpieczonym w czasie trwania ubezpieczenia, lub oddziały ZUS m.in., ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych oraz osobom uprawnionym do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia.

2. Kto finansuje dane świadczenie

Finansowane ze środków pracodawcy, nie jest wynagrodzeniem za pracę, nie jest również świadczeniem z ubezpieczeń społecznych i nie podlega rozliczeniu w ciężar składek na ubezpieczenie społeczne.

Finansowany z budżetu państwa za pośrednictwem ZUS. Jeśli płatnikiem zasiłków jest pracodawca, to kwotę wypłaconego zasiłku chorobowego rozlicza w ciężar składek na ubezpieczenia społeczne. Oznacza to, że o wysokość wypłaconych zasiłków w danym miesiącu pomniejsza płatność za składki na ubezpieczenia społeczne.

3. Komu przysługuje świadczenie

Wynagrodzenie chorobowe przysługuje niektórym ubezpieczonym podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu.

Do grupy osób uprawnionych do wynagrodzenia chorobowego na podstawie art. 92 kp zalicza się osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Na takich samych zasadach, na podstawie odrębnych przepisów wynagrodzenie chorobowe przysługuje również osobom wykonującym pracę nakładczą lub odbywającym służbę zastępczą.

Przysługuje wszystkim osobom zgłoszonym do ubezpieczenia chorobowego, z tym, że osoby, które mają prawo do wypłaty wynagrodzenia chorobowego przysługuje po okresie wypłaty tego świadczenia.

Pozostałym osobom (po spełnieniu przesłanek) np. zleceniobiorcom, osobom prowadzącym działalność gospodarczą, przysługuje od 1. dnia niezdolności do pracy.

Ponadto w przypadku uznanego wypadku w pracy od 1. dnia niezdolności do pracy przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego (wówczas nie przysługuje wynagrodzenie chorobowe).

4. Jak długo wypłaca się dane świadczenie

W zależności od wieku pracownika. Pracownik, który nie ukończył 50. roku życia, zachowuje prawo do wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy z powodu choroby trwającej łącznie do 33 dni, a pracownik, który ukończył 50. rok życia do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. Okres wypłaty wynagrodzenia chorobowego może trwać w sposób ciągły lub też stanowić sumę dni wielu nieobecności w pracy z powodu choroby w danym roku kalendarzowym. Okres 33 lub 14 dni, z początkiem każdego roku kalendarzowego liczony jest od nowa. Jeżeli niezdolność pracownika do pracy trwa w roku kalendarzowym dłużej niż 33 lub 14 dni, wówczas ma on prawo do zasiłku chorobowego finansowanego z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Okres wypłaty jest limitowany, przysługuje ubezpieczonym osobom aż do wykorzystania całego okresu zasiłkowego. Okres zasiłkowy jest to czas, przez który osoba zgłoszona do ubezpieczenia chorobowego, która jest niezdolna do pracy z powodu choroby, może korzystać ze świadczenia pieniężnego, czyli zasiłku chorobowego. Okres ten wynosi 182 dni. Jeżeli jednak niezdolność do pracy spowodowana jest gruźlicą lub przypada w okresie ciąży jest on dłuższy i wynosi 270 dni.  Zasadą jest, ze do okresu zasiłkowego wlicza się okresy wszystkich poprzednich niezdolności do pracy, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni, bez względu na rodzaj schorzenia.

5. Co ze składkami na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne

Jest w całości wolne od składek na ubezpieczenia społeczne. Jednak od tego świadczenia należy opłacić obowiązkową składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Składkę na ubezpieczenie zdrowotne oblicza się wprost, to znaczy wypłacone wynagrodzenie chorobowe należy pomnożyć przez 9% i otrzymana kwota stanowi wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Jest w całości wolny od składek na ubezpieczenia społeczne, jak i również na ubezpieczenie zdrowotne.

6. Co z podatkiem PIT

Pobiera się zaliczkę na PIT. Stosuje się zryczałtowane koszty pracownicze (250 zł lub 300 zł).

Możliwość zastosowania kwoty zmniejszającej podatek jest uzależniona wyłącznie od tego, czy pracodawca otrzymał PIT-2 od pracownika. Jeżeli pracownik złożył ten formularz, wówczas podczas wyliczania zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzenia chorobowego powinna zostać uwzględniona kwota zgodna ze złożonym oświadczeniem.

Stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o PIT.

Pobiera się zaliczkę na PIT.

Nie stosuje się zryczałtowanych kosztów pracowniczych.

Możliwość zastosowania kwoty zmniejszającej podatek jest uzależniona wyłącznie od tego, czy pracodawca otrzymał PIT-2 od pracownika. Jeżeli pracownik złożył ten formularz, wówczas podczas wyliczania zaliczki na podatek dochodowy zasiłku powinna zostać uwzględniona kwota zgodna ze złożonym oświadczeniem.

Stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

7. W jaki sposób dane świadczenie raportuje się do ZUS

Kwotę wypłaconego świadczenia należy wykazać w imiennym raporcie o wypłaconych świadczeniach i przerwach w opłacaniu składek ZUS RSA z kodem świadczenia/przerwy 331 oraz wypłaconą kwotą. Kwotę wypłaconego świadczenia w imiennym raporcie miesięcznym o należnych składkach ZUS RCA należy wykazać w podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Kwotę wypłaconego świadczenia należy wykazać w imiennym raporcie o wypłaconych świadczeniach i przerwach w opłacaniu składek ZUS RSA z kodem świadczenia/przerwy 313 oraz wypłaconą kwotą (jeśli płatnik składek jest płatnikiem zasiłków, w przeciwnym razie należy wpisać kwotę zerową). Kwotę wypłaconego świadczenia w deklaracji miesięcznej ZUS DRA należy rozliczyć w ciężar składek na ubezpieczenia społeczne

8. W jaki sposób ustalić prawo do świadczenia i podstawę wymiaru

Ustala się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego zawartych w ustawie z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Wyjątkiem jest to, że świadczenie to nie przysługuje, jeżeli niezdolność pracownika do pracy jest następstwem wypadku przy pracy lub stwierdzonej choroby zawodowej – w takim przypadku pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego, nawet gdy wynagrodzenie za czas choroby nie zostało mu w danym roku kalendarzowym jeszcze wypłacone.

Ustala się według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego zawartych w macierzystej ustawie, tj.  ustawie z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa

9. Jaka jest wysokość świadczenia

Co do zasady wynosi 80% podstawy wymiaru. Chyba że pracodawca określi, w obowiązujących u niego wewnętrznych przepisach np. w regulaminie wynagradzania wyższą wysokość tego wynagrodzenia.

Wysokość wynagrodzenia w wysokości 100% podstawy wymiaru przysługuje w przypadku, jeżeli niezdolność do pracy:

• jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy,
• przypada w czasie ciąży,
• jest spowodowana poddaniem się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.

Wynosi 80% lub 100% podstawy wymiaru zasiłku.

100 % wówczas, gdy niezdolność do pracy:

• przypada na okres ciąży,
• powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek tkanek i narządów lub poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów,
• powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy.
• spowodowana jest wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru na zasadach

10. Kiedy przedawnia się roszczenie

Roszczenie o wypłatę zasiłku przedawnia się po upływie 6 miesięcy od ostatniego dnia okresu, za który zasiłek przysługuje.

Roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Termin przedawnienia roszczenia należy więc liczyć od dnia, w którym dane świadczenie przysługiwało.

Podstawa prawna

Art. 92 ustawy z ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 1465).

Art. 4–17 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz.U. z 2023 r. poz. 2780).