Jak obliczyć dodatek wyrównawczy dla pracownicy w ciąży

Kobiety w ciąży i kobiety karmiące dziecko piersią nie mogą wykonywać prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, mogących mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią (art. 176 § 1 kp). Wykaz takich prac zawarto w rozporządzeniu Rady Ministrów z 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz.U. z 2017 r. poz. 796).

Pracodawca zatrudniający pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią przy pracy wymienionej w ww. rozporządzeniu, wzbronionej takiej pracownicy bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne, jest obowiązany przenieść pracownicę do innej pracy, a jeżeli jest to niemożliwe, zwolnić ją na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy (art. 179 § 1 kp).

Pracodawca zatrudniający pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią przy pozostałych pracach wymienionych w ww. rozporządzeniu jest obowiązany dostosować warunki pracy do wymagań określonych w tych przepisach lub tak ograniczyć czas pracy, aby wyeliminować zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownicy. Jeżeli dostosowanie warunków pracy na dotychczasowym stanowisku pracy lub skrócenie czasu pracy jest niemożliwe lub niecelowe, pracodawca jest obowiązany przenieść pracownicę do innej pracy, a w razie braku takiej możliwości zwolnić pracownicę na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy. Analogicznie postępuje się, gdy przeciwwskazania zdrowotne do wykonywania dotychczasowej pracy przez pracownicę w ciąży lub karmiącą dziecko piersią wynikają z orzeczenia lekarskiego (art. 179 § 2-3 kp).

Dodatek wyrównawczy do wynagrodzenia stanowi różnicę między wynagrodzeniem z okresu poprzedzającego przeniesienie a wynagrodzeniem po przeniesieniu pracownika do innej pracy (§ 7 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy - tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 927 - dalej „rozporządzenie o wynagrodzeniach”). Wynagrodzenie do celów określenia dodatku wyrównawczego oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy (§ 7 ust. 2 rozporządzenia o wynagrodzeniach).

Dodatek wyrównawczy do wynagrodzenia według składników wynagrodzenia określonych w stawkach miesięcznych w stałej wysokości zmniejsza się za każdy dzień pracy, za który pracownikowi po powierzeniu innej pracy nie przysługuje wynagrodzenie za pracę. W tym celu kwotę dodatku wyrównawczego dzieli się przez współczynnik, o którym mowa w § 13 ust. 2 rozporządzenia o wynagrodzeniach (chodzi o współczynnik stosowany do ustalenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop –§ 19 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop – Dz.U. z 1997 r. Nr 2, poz. 14 ze zm. – dalej „rozporządzenie urlopowe”). Jeśli pracownik otrzymuje wynagrodzenie określone w art. 92 Kodeksu pracy albo zasiłek przewidziany w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, kwotę dodatku wyrównawczego dzieli się  – przez 30. Otrzymany wynik mnoży się przez liczbę dni, za które pracownikowi przysługiwało to wynagrodzenie lub zasiłek, i otrzymaną kwotę odejmuje od dodatku wyrównawczego (§ 8 rozporządzenia o wynagrodzeniach).

Podstawę obliczenia dodatku wyrównawczego do wynagrodzenia, według składników wynagrodzenia określonych w stawkach godzinowych albo za inny okres krótszy niż jeden miesiąc oraz zmiennych składników wynagrodzenia wypłacanych za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc, stanowi wynagrodzenie za jeden dzień z okresu poprzedzającego przeniesienie do innej pracy. W tym celu wynagrodzenie ustalone według zasad obowiązujących przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy dzieli się przez liczbę dni kalendarzowych, za które pracownikowi przysługiwało wynagrodzenie przed przeniesieniem. Aby obliczyć dodatek wyrównawczy za okres miesięczny, od kwoty stanowiącej iloczyn wynagrodzenia za jeden dzień i liczby dni, za które pracownikowi po przeniesieniu do innej pracy przysługiwało wynagrodzenie, odejmuje się wynagrodzenie przysługujące pracownikowi po przeniesieniu (§ 9 rozporządzenia o wynagrodzeniach).

Jak wynika z treści pytania, wynagrodzenie pracownika składało się z dwóch elementów:

• wynagrodzenia zasadniczego,
• wynagrodzenia za dyżury .

Wynagrodzenie zasadnicze określono w stawce miesięcznej w stałej wysokości, natomiast wynagrodzenie za dyżury było zmiennym składnikiem wynagrodzenia.

Zmienne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy nie dłuższe niż jeden miesiąc uwzględnia się przy ustalaniu podstawy dodatku wyrównawczego w łącznej wysokości wypłaconej pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc nabycia prawa do wspomnianego dodatku (§ 8 rozporządzenia urlopowego).

Zatem w przypadku, którego dotyczy pytanie, wynagrodzenie zmienne wypłacone pracownikowi w okresie 3 miesięcy kalendarzowych poprzedzających nabycie prawa do dodatku wyrównawczego (czyli suma wynagrodzeń za dyżury z listopada i grudnia 2023 r., oraz stycznia 2024 r.) wynosi 13000,00 zł, co wynika z obliczenia: 6.000,00 zł + 4.000,00 zł + 3.000,00 zł = 13.000,00 zł.

Kwotę 13.000,00 zł należy podzielić przez liczbę dni kalendarzowych, za które pracownikowi przysługiwało to wynagrodzenie. Liczba dni przepracowanych w listopadzie i grudniu 2023 r., oraz styczniu 2024 r. wynosi 60 (20 + 19 + 21). Wynagrodzenie za 1 dzień dyżuru wynosi zatem 216,67 zł, zgodnie z obliczeniem: 13.000,00 zł : 60 = 216,67 zł.

W celu obliczenia dodatku wyrównawczego za luty 2024 r. (w którym przypada 21 dni roboczych), od kwoty wynagrodzenia z okresu poprzedzającego przeniesienie pracownika do innej pracy należy odjąć wynagrodzenie po przeniesieniu. W zanalizowanym przypadku, z uwzględnieniem obu omówionych wyżej składników wynagrodzenia, tj. wynagrodzenia zasadniczego (stałego) i wynagrodzenia za dyżur (zmiennego), obliczenie przedstawia się następująco: 11.000,00 zł + 216,67 zł × 21 – 11.000,00 zł = 4.550,07 zł.

W związku z powyższym, dodatek wyrównawczy wyniesie 4.550,07 zł. Konieczność jego wypłacenia wynika z tego, że pracownica w czasie ciąży nie pracuje na dyżurach, a w konsekwencji nie otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenia (wynagrodzenie zasadnicze, w kwocie 11.000,00 zł, jest pracownicy wypłacane bez zmian – tak, jak przed przeniesieniem do innej pracy).