Umowy o dzieło w Polsce pozostają domeną krótkich zleceń – aż 28 proc. trwa jeden dzień. Najwięcej wykonawców to osoby w wieku 30–39 lat. Dane ZUS za pierwsze półrocze wskazują też na rosnący udział sektorów kreatywnych, takich jak informacja i komunikacja.

Opublikowaliśmy wyniki analizy rejestru umów o dzieło za pierwsze półrocze 2025 r. Dane z formularzy RUD (zgłoszenie umowy o dzieło) odsłaniają interesujący obraz elastycznych form zatrudnienia w Polsce.

Od 1 stycznia do 30 czerwca 2025 r. do ZUS wpłynęło 519,1 tys. formularzy RUD, na których zgłoszono ponad 620,1 tys. umów o dzieło. Za tymi liczbami stoi 47 tys. podmiotów, które zgłosiły umowy zawarte z 204 tys. wykonawców. Choć liczby te są nieco niższe niż w analogicznym okresie 2024 r. (formularze – spadek o 4,35 proc.; umowy – spadek o 10,08 proc.), rejestr wciąż potwierdza, że umowy o dzieło pozostają istotnym narzędziem uelastyczniającym rynek pracy.

Najwięcej formularzy RUD przedsiębiorcy zgłosili w maju: 94,5 tys. Obejmowały one 108,2 tys. umów. Z kolei w marcu odnotowaliśmy rekordową liczbę zgłoszonych umów, bo aż 110,2 tys.

Województwo mazowieckie pozostaje niekwestionowanym liderem w zawieraniu umów o dzieło. Na 10 tys. płatników składek zgłoszono tam 5084 formularze RUD i 6278 umów. Dla porównania: w województwie warmińsko-mazurskim ZUS otrzymał zaledwie 602 formularze i 655 umów na 10 tys. płatników.

Najwięcej wykonawców umów o dzieło również pochodzi z Mazowsza (28,38 proc. wszystkich zgłoszonych osób), a na 10 tys. ubezpieczonych przypada tam 345 wykonawców. Najmniej jest ich z kolei w województwie warmińsko-mazurskim, z wynikiem 48 wykonawców na 10 tys. ubezpieczonych, co podkreśla regionalne zróżnicowanie w korzystaniu z tej formy współpracy.

Wśród 204 tys. wykonawców umów o dzieło nieznacznie przeważają mężczyźni (52,02 proc.). Najliczniejszą grupę wiekową stanowią osoby w wieku 30–39 lat (około 25 proc.). Co ciekawe, aż 28,28 proc. umów zawarto na jeden dzień, a kolejne 7,19 proc. na 2 dni. Mediana długości trwania umowy wynosi więc zaledwie 6 dni. Jednak średnia długość trwania umowy to aż 38,3 dnia. Wskazuje to na różnorodność projektów – od błyskawicznych zleceń po bardziej złożone zadania. Najwięcej umów o dzieło realizowano w następujących sektorach:

• informacja i komunikacja (22,36 proc. umów, 53,65 tys. wykonawców),
• działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (18,01 proc. umów, 43,19 tys. wykonawców),
• kultura, rozrywka i rekreacja (14,34 proc., 34,38 tys. wykonawców).

Wśród wykonawców znalazło się ok. 12 tys. cudzoziemców, co stanowi 5,88 proc. wszystkich zgłoszonych osób. Największą grupę tworzą obywatele Ukrainy (43,12 proc.) i Białorusi (30,47 proc.), choć udział Ukraińców w łącznej liczbie cudzoziemców wykonujących umowę o dzieło spadł o ponad 10 proc. w porównaniu do 2024 r. Obywatele Ukrainy dominują w sektorach takich jak budownictwo (55,82 proc. cudzoziemców) czy usługi (29,92 proc.). W maju zgłoszono najwięcej cudzoziemców – 4020 osób, z czego 40,3 proc. stanowiły osoby pochodzące z Ukrainy.

W porównaniu do pierwszego półrocza 2024 r. odnotowaliśmy spadek liczby formularzy RUD o 23,6 tys. (4,35 proc.) oraz umów o 69,5 tys. (10,08 proc.). W odniesieniu do 2023 r. spadek jest jeszcze wyraźniejszy – odpowiednio 14,34 proc. dla formularzy i 26,71 proc. dla umów. Unikalnych podmiotów zgłaszających umowy jest mniej o 3,98 proc., a wykonawców o 3,42 proc. Jeśli jednak porównamy wyniki do 2021 r., okaże się, że formularzy jest więcej aż o 61,2 tys.

– Spadek liczby zgłoszeń może wynikać z większej świadomości przedsiębiorców w kwalifikowaniu umów lub rosnącej popularności innych form zatrudnienia, takich jak samozatrudnienie czy umowy zlecenia. To sygnał, że rynek pracy ewoluuje. Nie bez znaczenia może być również fakt, że wybranie umowy o pracę czy choćby założenia własnej firmy całkowicie zmienia naszą sytuację w kontekście ubezpieczeń społecznych. Daje to osobie ubezpieczonej prawo do świadczeń, które są niedostępne dla wykonawców umów o dzieło – komentuje Dominik Jaruga z ZUS, który współtworzył raport.

Co istotne, struktura zgłaszających i wykonawców pozostaje stabilna: dominują małe firmy (57,57 proc. płatników składek zatrudnia do 9 ubezpieczonych), a Mazowsze utrzymuje pozycję lidera.