W wielu przypadkach najważniejsze są oszczędności, jakie daje umowa cywilnoprawna w porównaniu z zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy. W przypadku gdy zleceniodawca nie potrzebuje osoby mającej świadczyć pracę w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy – m.in. zgodnie z zasadą podporządkowania i osobistego wykonywania pracy w miejscu i czasie wskazanym przez pracodawcę – może zawrzeć umowę zlecenia.
Zakres umowy zlecenia
Zakres tej umowy może być bardzo szeroki, gdyż przyjmuje się, że taka forma współpracy może być wykorzystana praktycznie do wykonania każdej czynności prawnej na rzecz zlecającego. Cechą rozpoznawalną umowy zlecenia jest staranne działanie. Oznacza to, że zleceniobiorca nie zobowiązuje się do osiągnięcia konkretnego rezultatu końcowego, lecz do tego, że będzie on dokładał należytej staranności przy wykonywaniu pracy będącej przedmiotem umowy. Strony umowy zlecenia są równorzędnymi podmiotami.
Obowiązki zleceniobiorcy i zleceniodawcy
W praktyce często oznacza to, że zleceniobiorca sam wyznacza sobie godziny, dni aktywności, opracowuje system pracy oraz sposób jej wykonywania. Chociaż jest samodzielny, powinien udzielać informacji dającemu zlecenie o przebiegu prac, a po zakończeniu zlecenia lub wcześniejszym rozwiązaniu umowy – przedstawić zleceniodawcy sprawozdanie (art. 740 kc).
Zleceniodawca powinien udzielać wykonawcy wskazówek niezbędnych do prawidłowego wykonywania czynności, jak również udostępnić:
- pomieszczenia,
- sprzęt
- materiały
w sytuacji, gdy strony tak się umówiły, by umożliwić wykonanie zleconych czynności. Umowa zlecenia może zakładać różne sposoby i terminy rozliczeń pomiędzy zamawiającym a wykonawcą, co daje jej przewagę nad umową o pracę. Nie może jednak zastępować stosunku pracy w przypadkach wykonywania czynności w warunkach charakterystycznych dla umowy o pracę. Umowa zlecenia jest najczęściej spotykaną formą świadczenia usług niewymagających szczególnych starań. Wynik pracy zleceniobiorcy jest tylko prawdopodobny, a zamierzony efekt może nie zostać osiągnięty.
Umowa zlecenia może być zarówno odpłatna, jak i nieodpłatna W przeciwieństwie do umowy o pracę zawierana umowa zlecenia może być zarówno odpłatna, jak i nieodpłatna. W ramach stosunku pracy nie ma możliwości zawarcia bezpłatnej umowy o pracę.
W umowach cywilnoprawnych postanowienia w tym zakresie zależą od woli stron. Jeżeli strony postanowią, że zlecenie będzie nieodpłatne, to taki zapis powinien znaleźć się w zawieranej umowie zlecenia. W razie braku w umowie ustaleń dotyczących wysokości wynagrodzenia lub/i obowiązującej stawki zleceniobiorca ma prawo do wynagrodzenia odpowiadającego wykonanej pracy, liczbie godzin wykonywanego zlecenia i minimalnej stawki godzinowej. Należy przyjąć, że podstawą do skalkulowania wysokości takiego wynagrodzenia powinno być wyliczenie czasu poświęconego na wykonanie zlecenia z uwzględnieniem kwalifikacji zleceniobiorcy i stopnia skomplikowania zleconych czynności.
W jakim terminie zleceniobiorca powinien otrzymać wynagrodzenie
Co do zasady wynagrodzenie przysługuje zleceniobiorcy dopiero po wykonaniu zlecenia (np. na podstawie przedłożonego przez niego rachunku), chyba że z umowy wynikają inne postanowienia w tym zakresie, oraz o ile umowa nie jest zawarta na okres dłuższy niż miesiąc. Przy takich dłuższych umowach obowiązuje konieczność zapłaty wynagrodzenia wynikającego z minimalnej stawki godzinowej co najmniej raz na miesiąc. Strony wówczas mogą np. ustalić, że wynagrodzenie w umówionej wysokości będzie wypłacane w ratach, bezpośrednio po wykonaniu określonego etapu zlecenia, przy założeniu rozliczeń comiesięcznych. Wówczas rozliczeniu podlega praca wykonana w trakcie miesiąca, za którą wypłacone jest wynagrodzenie w oparciu o liczbę godzin wykonywania zlecenia lub świadczenia usług. Jeżeli umowa zlecenia jest odpłatna, a takie najczęściej są zawierane, strony powinny w jej treści precyzyjnie określić wysokość wynagrodzenia, termin i sposób zapłaty.
Z reguły koszty związane z wykonywaniem zlecenia ponosi zleceniodawca. W niektórych przypadkach zleceniodawca powinien zwrócić przyjmującemu zlecenie wszelkie koszty, które ten poniósł w celu należytego wykonania usługi, wraz z odsetkami ustawowymi. Jeżeli wykonanie zlecenia wymaga nakładów finansowych, dający zlecenie powinien na żądanie przyjmującego udzielić mu również odpowiedniej zaliczki, co wynika z brzmienia art. 742 i 743 Kodeksu cywilnego. W razie odpłatnego wykonywania zlecenia zleceniodawca ma obowiązek wypłacić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia za dotychczas wykonane czynności.
Wynagrodzenie za zlecenie nie musi być określone przez strony wyłącznie w formie pieniężnej. Może mieć również inny charakter, np. barterowy (usługa za usługę). Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za realizację zlecenia należy się wynagrodzenie. Należy przy tym pamiętać, że ani przyjmujący zlecenie, ani świadczący usługi nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia wynikającego z minimalnej stawki godzinowej, a wypłata musi mieć postać pieniężną.
Co to jest minimalna stawka godzinowa
Minimalną stawkę godzinową jest to minimalna wysokość wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług, przysługującą przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi. Należy tym samym pamiętać, że obowiązuje ona w przypadku realizowania umów, o których mowa w art. 734 i art. 750 kc, tj.:
• umów zlecenia,
• umów o świadczenie usług, nieuregulowanych innymi przepisami, do których
stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu.
W jaki sposób naliczać wynagrodzenie zleceniobiorcy
W celu kalkulacji wynagrodzenia wypłacanego zleceniobiorcom należy przeprowadzić takie same działania jak w przypadku wypłaty dla pracownika.
- Krok 1. – ustalenie podstawy i naliczenie składek na ubezpieczenia społeczne
- Krok 2. – ustalenie podstawy i naliczenie składek na ubezpieczenie zdrowotne
- Krok 3. – obliczenie zaliczki na podatek lub pobranie zryczałtowanego podatku
- Krok 4. – obliczenie wartości kwoty do wypłaty
- Krok 5. – naliczenie wartości składek opłacanych przez płatnika – narzuty na wynagrodzenie zleceniobiorców.
Aby obliczyć wynagrodzenie zleceniobiorcy, skorzystaj z naszego kalkulatora umowy zlecenia.
