kontrola PIP

Kontrola PIP opiera się głównie na weryfikacji dokumentów, zarówno papierowych, jak i elektronicznych. Dlatego, by dobrze przygotować się do kontroli należy przede wszystkim sprawdzić czy prowadzona dokumentacja jest kompletna. Należy uporządkować ją tak, aby na potrzeby związane z prowadzeniem czynności kontrolnych  inspektora pracy mieć wszystko przygotowane. Przepisy dotyczące ochrony danych osobowych nie dotyczą inspektorów pracy, którzy na podstawie ustawy o PIP mają wyraźne prawo m.in. do żądania przedłożenia akt osobowych oraz wszelkich dokumentów związanych z zatrudnianiem pracowników. Nie można odmówić inspektorom pracy żądanych informacji, zasłaniając się ochroną danych osobowych. Sprawdź, jak przygotować się do kontroli PIP zgodnie z zaleceniami zamieszczonymi na www.pip.gov.pl www.pip.gov.pl.

Na posiedzeniu Rady Ochrony Pracy, które odbyło się 6 marca 2023 r., przedstawiciele Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) przekazali informacje dotyczące na temat skarg i wniosków przekazywanych do tej instytucji, a także podejmowanych na ich podstawie kontroli.

Sejmowa Komisja do Spraw Kontroli Państwowej na posiedzeniu 12 stycznia 2023 r. zapoznała się z planem działalności Państwowej Inspekcji Pracy (PIP) na 2023 rok, przedstawionym przez Głównego Inspektora Pracy Katarzynę Łażewską-Hrycko.

W świetle informacji zamieszczonych na stronie internetowej Państwowej Inspekcji Pracy, w 2023 roku pod kontrolą tej instytucji znajdą się nie tylko budowy, ale również m.in. podmioty korzystające z nowych przepisów dotyczących pracy zdalnej.

Filarem aktywności PIP tradycyjnie będzie rozpatrywanie skarg pracowników. Według szacunków jedną trzecią kontroli stanowić będą interwencje inspektora w konkretnych sprawach. Uzupełnieniem tej formy działalności mają być porady prawne, o które z roku na rok zwraca się coraz większa grupa pracowników.

Trzy kluczowe strategie PIP. Zadaniami o kluczowym znaczeniu dla Państwowej Inspekcji Pracy na lata 2022-2024 będą trzy strategie, którymi objęte zostaną zakłady charakteryzujące się występowaniem dużej liczby wypadków związanych z pracą i wielu zagrożeń zawodowych. Będą to:

• strategia kontroli i działań prewencyjnych dla sektora budowlanego,
• strategia kontroli zagrożeń chemicznymi czynnikami środowiska pracy i
•  strategia wzmożonego nadzoru nad zakładami pracy, w których obserwowana jest niepokojąco wysoka liczba wypadków oraz wysokie wskaźniki zagrożeń niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami środowiska pracy.

Bezpieczeństwo na budowach. Z myślą o branży budowlanej zaplanowano trzyletnią kampanię prewencyjno-kontrolną „Budowa. STOP wypadkom!”. Ma ona służyć zwiększeniu skuteczności oddziaływania inspekcji pracy w zakresie podejmowanych działań kontrolno-nadzorczych w podmiotach realizujących prace budowlane przy wsparciu inicjatyw prewencyjnych, informacyjnych i promujących bezpieczną pracę w tym sektorze. Kontrole będą intensyfikowane w okresach prowadzenia wzmożonych prac budowlanych.

Przeciwdziałanie COVID-19. W 2022 r. w związku z utrzymującym się stanem epidemii Państwowa Inspekcja Pracy będzie sprawdzać stosowanie się pracodawców do przepisów mających na celu ograniczenie narażenia na zakażenie wirusem SARS-CoV-2 w zakładach pracy, a także realizację obowiązku przekazywania pracownikom informacji o zagrożeniach dla zdrowia i życia oraz o podjętych działaniach ochronnych i zapobiegawczych.

PIP będzie również kontrolować przestrzeganie rozwiązań prawnych wprowadzonych przepisami tarcz antykryzysowych w zakresie prawnej ochrony pracy.

Weryfikacja przestrzegania praw pracowników. Wśród zadań z zakresu prawnej ochrony pracy, podobnie jak w latach poprzednich, najistotniejsze przyszłoroczne działania mają być skoncentrowane na kontroli prawidłowości zatrudniania na podstawie umów cywilnoprawnych, ograniczeniu naruszeń przepisów o czasie pracy oraz o wypłacie wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy. Inspektorzy pracy będą weryfikować przestrzeganie przepisów dotyczących wypłacania minimalnej stawki godzinowej.

Zwalczanie nielegalnego zatrudnienia. Państwowa Inspekcja Pracy kontynuować będzie realizację działań obejmujących przeciwdziałanie i zwalczanie nielegalnego zatrudnienia. Podczas prowadzonych kontroli inspektorzy pracy zweryfikują legalność powierzania i wykonywania pracy zarówno obywateli polskich, jak i cudzoziemców. Działania ukierunkowane będą nie tylko na ujawnianie przypadków pracy niezadeklarowanej, tj. świadczonej całkowicie „na czarno”, ale także zadeklarowanej fałszywie, np. wykonywanej faktycznie w wyższym wymiarze czasu pracy lub za wynagrodzeniem wyższym niż wskazane w umowie o pracę.

Za zadanie priorytetowe, przewidziane na rok 2022, uznano czynności kontrolne podejmowane w zakładach pracy, powierzających pracę cudzoziemcom z tzw. krajów trzecich, w tym także w agencjach pracy tymczasowej.

Wsparcie dla przedsiębiorców. W ramach dobrze znanych i cenionych programów prewencyjnych pracownicy PIP dotrą z konkretnym wsparciem do tysięcy podmiotów – przede wszystkim do małych i średnich pracodawców, mających problemy z dostosowaniem swoich zakładów do wymagań bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia. Szczególna uwaga ma być poświęcona zagadnieniom związanym z prawidłową oceną ryzyka zawodowego, gdyż w dalszym ciągu wiedza w tym zakresie jest niewystarczająca. Tradycyjnie działania szkoleniowe, informacyjne i doradcze urzędu wspierane będą konkursami.

W programie PIP ujęto również zadania o charakterze doradczo-prewencyjnym, priorytetowe dla ochrony pracy i istotne ze względu na wagę problemów, nadając im formę kompleksowych działań. Jednym z takich zadań będzie kampania informacyjno-edukacyjna, zmierzająca do kształtowania kultury pracy respektującej praworządność wśród młodzieży oraz osób wkraczających na rynek pracy.

Źródło: www.pip.gov.pl

Jeszcze przed wakacjami 2021 roku inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy przeprowadzili zintensyfikowane kontrole na małych placach budów. Jak poinformowała  Główny Inspektor Pracy Katarzyna Łażewska-Hrycko, intencją kontrolujących było zapewnienie budowlańcom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, w szczególności poprzez usunięcie nieprawidłowości powodujących bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzi tam pracujących. Podmiotami kontrolowanymi były firmy wykonujące różnego rodzaju prace budowlane na małych budowach, zdefiniowanych na potrzeby akcji jako miejsca prowadzenia prac budowlanych, na którym pracę co do zasady wykonuje w tym samym czasie do 20 osób.

Na 438 budowach inspektorzy pracy przeprowadzili 648 kontroli u 643 przedsiębiorców realizujących prace m.in. przy:

• docieplaniu i wykończeniu elewacji ścian budynków mieszkalnych, w tym jednorodzinnych;
• remoncie elewacji ścian budynków usługowych, wielorodzinnych i jednorodzinnych;
• remoncie dachów budynków mieszkalnych, w tym jednorodzinnych;
• robotach ziemnych i ogólnobudowlanych związanych ze wznoszeniem budynków (pawilonów)   handlowo-usługowych lub budynków mieszkalnych jednorodzinnych;
• remontach ulic;
• robotach budowlanych i instalacyjnych w wykopach.

Kontrole na małych budowach w ramach akcji prowadzono w różnych dniach i o różnych porach, również poza ustalonymi godzinami pracy urzędu.

Najwięcej nieprawidłowości inspektorzy pracy stwierdzili przy pracach na wysokości bez zabezpieczenia przed możliwością upadku z wysokości – 61% kontroli potwierdziło zagrożenia dla zdrowia i życia osób pracujących. Kolejną dominującą nieprawidłowością była eksploatacja niekompletnych i zmontowanych niezgodnie z instrukcją rusztowań roboczych (57% kontroli). W zakresie organizacji robót zastrzeżenia dotyczyły braku bądź nieprawidłowego wygrodzenia i oznakowania stref i miejsc niebezpiecznych, czyli miejsc wykonywania prac ziemnych, stref pracy maszyn budowlanych, prac w wykopach, na dachach czy też na rusztowaniach, gdzie występuje zagrożenie spadaniem przedmiotów z wysokości (34% kontroli).

Inspektorzy pracy wielokrotnie stwierdzali także brak zabezpieczenia przewodów elektrycznych przed uszkodzeniem mechanicznym, które pozostawiane na ciągach komunikacyjnych stwarzały ryzyko potknięcia i upadku, a w przypadku ich uszkodzenia – porażenia prądem. Dotyczyło to co czwartej skontrolowanej budowy.

Podsumowanie efektów akcji „Kontrole na małych budowach” w 2021 roku w liczbach bezwzględnych przedstawia się następująco: inspektorzy pracy wydali 3637 decyzji, z których 2832 (78% wydanych) nakazywało natychmiastową eliminację bezpośrednich zagrożeń dla życia lub zdrowia pracujących. Średnio podczas jednej kontroli wydawano prawie 6 decyzji nakazowych, w tym ponad 4 dotyczyły wyeliminowania bezpośrednich zagrożeń dla życia lub zdrowia osób pracujących.

Inspektorzy pracy wydali:

• 356 decyzji wstrzymania prac, które dotyczyły 827 osób;
• 258 decyzji wstrzymania eksploatacji maszyn stwarzających zagrożenie dla obsługujących;
• 202 decyzje skierowania do innych prac 445 osób, z uwagi na brak środków ochrony indywidualnej lub nieposiadanie odpowiednich kwalifikacji do obsługi maszyn i urządzeń;
• 54 decyzje zakazania wykonywania prac, które dotyczyły 178 osób – w sytuacjach wyjątkowego zagrożenia zdrowia i życia;
• 1961 decyzji z rygorem natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 108 k.p.a., ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego.

Dodatkowo inspektorzy pracy udzielili 2413 porad technicznych. Ponadto:

• skierowano do pracodawców 382 wnioski w wystąpieniach, wskazujące na konieczność respektowania prawa również w przyszłości;
• ukarano 296 osób winnych popełnienia wykroczenia przeciwko prawom osób pracujących – grzywnami na łączną kwotę 335,9 tys. zł;
• wobec 133 osób zastosowano środki oddziaływania wychowawczego;
• do sądu skierowano 3 wnioski o ukaranie;
• w jednym przypadku zawiadomiono prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa (brak decyzji UDT dopuszczającej do eksploatacji urządzenie poddozorowe).

Ze względu na rażące naruszenia przepisów bhp, ujawnione podczas dwóch kolejnych kontroli, inspektorzy skierowali 2 wnioski do ZUS o podwyższenie o 100% składki na ubezpieczenie wypadkowe.

Dotychczas kwestia tego, czy Państwowa Inspekcja Pracy powinna zawiadamiać o kontroli czy też nie, była dyskusyjna. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo przedsiębiorców ma ostatecznie przyzwolić na przeprowadzenie kontroli bez uprzedzenia. Planowo przepisy ma ujednolicić projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo przedsiębiorców. Ma on wprowadzić przepis, który umożliwi przeprowadzanie kontroli PIP bez obowiązku zawiadamiania o tym zakładu pracy. Kontrola mogłaby być wówczas przeprowadzona bez uprzedzenia, o każdej porze dnia i nocy. Z punktu widzenia tego, że podstawowym celem działań Państwowej Inspekcji Pracy jest uzyskanie poprawy stanu przestrzegania prawa pracy w kontrolowanych zakładach, nie ulega wątpliwości, że ma on większe szanse realizacji podczas przeprowadzania niezapowiedzianych kontroli. O ile do tej pory budziły one wiele wątpliwości ze względu na niejasność przepisów, o tyle po zmianie Prawa przedsiębiorców będą one przeprowadzane, nie budząc podobnych kontrowersji.